[ Pobierz całość w formacie PDF ]
idąc od tyłu:
nasadę, trzon i szczyt. Mięśnie języka dzielimy na własne i łączące język z otoczeniem.
Mięśnie własne tworzą główną masę języka, a ze względu na kierunek przebiegu ich włókien
są to mięśnie poprzeczne, pionowe i podłużne. Mięśnie łączące język z otoczeniem mają
przebieg różnokierunkowy co pozwala na ruchy języka. Są to parzyste mięśnie:
bródkowo_językowe, gnykowo_językowe i rylcowo_językowe. Błona śluzowa na powierzchni
języka posiada liczne brodawki. Są to twory nabłonkowe różnego kształtu, zwane brodawkami
nitkowatymi, grzybowatymi, liściastymi i okolonymi. Brodawki okolone leżą u nasady języka,
są w kształcie okrągłych wyniosłości otoczonych rowkami, które posiadają kubki smakowe,
należące do zmysłu smaku. Podobne kubki smakowe są rozsiane na całej powierzchni języka,
ale z tyłu jest ich najwięcej. Na nasadzie języka znajduje się nagromadzenie tkanki
limfatycznej zwanej migdałkiem językowym. Język służy do nakładania pokarmu na zęby, do
formowania kęsa przy połykaniu, do wymawiania wyrazów, jest wreszcie siedliskiem narządu
smaku. Przy jamie ustnej zamkniętej język wypełnia ją całkowicie, przy cofaniu języka tworzy
się w jamie ustnej próżnia, stanowiąca warunek podstawowy czynności ssania, co umożliwia
odżywianie potomstwa w pierwszym okresie życia. Zęby tkwią w zębodołach szczęk i żuchwy.
Uzębienie dostosowane jest do sposobu odżywiania, inaczej wygląda u mięsożernych, inaczej
u roślinożernych. Uzębienie człowieka należy do typu wszystkożernych, ponadto jest
uzębienie mleczne i stałe. U człowieka dorosłego są 32 zęby, w tym 8 siekaczy, 4 górne i 4
dolne, 4 kły - po dwa górne i dolne, 8 zębów przedtrzonowych po 4 górne i 4 dolne, i 12 zębów
trzonowych po 6 dolnych i górnych. Siekacze znajdują się z przodu, służą do odcinania
pokarmu, do odgryzania, zęby przedtrzonowe, a głównie trzonowe, służą do rozcierania
pokarmu. Każdy ząb składa się z korzenia, szyjki i korony. Korzeń tkwi w zębodole połączony
ze ścianami zębodołu układem włókien łącznotkankowych, szyjka wystaje poza zębodół i jest
otoczona dziąsłem, korona sterczy swobodnie. Ząb jest zbudowany z pewnego rodzaju tkanki
kostnej zwanej zębiną, która w zakresie korzenia i szyjki jest pokryta kostniwem, a w zakresie
korony szkliwem. W korzeniu znajduje się kanał korzenia, który przechodzi w komorę zęba w
obrębie korony. W kanale i komorze są części miękkie zęba zwane miazgą, złożone z naczyń
krwionośnych i chłonnych, gałązek nerwowych i tkanki łącznej. Twory te wchodzą i wychodzą
przez otwór na szczycie korzenia zęba. Siekacze i kły posiadają korzenie pojedyncze, zęby
przedtrzonowe mają po jednym lub po dwa korzenie, zęby trzonowe mają po dwa lub trzy
korzenie. Korony siekaczy mają kształt dłuta, kłów, kształt stożkowaty, zaś zęby
27
przedtrzonowe i trzonowe mają korony szerokie, spłaszczone, lekko wklęsłe, opatrzone
drobnymi guzkami. Człowiek posiada dwa garnitury uzębienia:
mleczny i stały. Uzębienie mleczne składa się z 20 zębów, w tym 8 siekaczy, 4 kłów i 8
trzonowców. Pierwsze zęby mleczne pojawiają się w 6 miesiącu życia. Pierwsze zęby stałe
wyżynają się w 6 roku życia, ostatnie zęby trzonowe dopiero około 20 roku życia, stąd ich
nazwa mądrości. Zęby szczęk i żuchwy są tak ustawione, że zęby trzonowe spoczywają na
sobie, a siekacze górne leżą przed siekaczami dolnymi. Takie ustawienie nazywamy zgryzem
prawidłowym. Mogą być inne ustawienia, kiedy albo żuchwa, albo szczęki są nadmiernie
wysunięte do przodu lub cofnięte ku tyłowi, pozostaje wówczas szeroka szpara między
siekaczami. Są to ustawienia nieprawidłowe. Zlinianki. W otoczeniu jamy ustnej znajdują się
trzy pary dużych gruczołów ślinowych zwanych śliniankami. Największa jest ślinianka
przyuszna, a najmniejsza ślinianka podżuchwowa i najmniejsza podjęzykowa. Zlinianka
przyuszna leży częściowo na mięśniu żwaczu sięgając do łuku jarzmowego, częściowo wciska
się poza gałąz żuchwy wgłąb aż do ściany gardła. Posiada ona przewód, który biegnie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]